„Żyją w naszej pamięci!”

Tradycyjnie każdego roku w pierwszą niedzielę września odbywają się uroczystości przy pomniku na leśnej polanie pod Krojantami. Duszą i sercem uroczystości jest Szkoła Podstawowa i gimnazjum im. 18 Pułku Ułanów Pomorskich w Nowej Cerkwi. Główną rolę spełnia założycielka Izby Pamięci Narodowej – była dyrektor szkoły – Kazimiera Szark, która przypomina historię Tragicznego Września 1939r.

Na Krojanty nie padł pył zapomnienia, wzięła je na sw skrzydła legenda i zapał ludzi, którzy od 1966r. postanowili pielęgnować pamięć i tradycje kawaleryjskie. Takie uroczystości budują dumę narodową i lokalny patriotyzm.
W tym miejscu przytaczam słowa przemówienia Kazimiery Szark wygłoszone pd pomnikiem 18 Pułku Ułanów Pomorskich pod Krojantami. Uważamy to przemówienie za bardzo ważną lekcję historii dla młodego pokolenia i przypomnienie tragedii dla potomnych.

                                                                   4 września 2011r.

                         „Żyją w naszej pamięci!”

Drodzy Kombatanci 18 Pułku Ułanów Pomorskich, Weterani II Wojny Światowej, Członkowie Rodzin Kombatanckich, Parlamentarzyści, Ekscelencje, Panowie Generałowie, Przedstawiciele Władz Państwowych i Samorządowych, pełni poświęceń Kluby Kawaleryjskie, Jeździeckie i Oddziały Konne. Drodzy Goście i Mieszkańcy Ziemi Chojnickiej. Miła naszemu sercu Młodzieży i Harcerze.
Wszystkich serdecznie witamy i dziękujemy za to, że jesteście z nami w tym wyjątkowym, historycznym miejscu, tak znaczącym dla Ziemi Chojnickiej. Miejscem zroszonym krwią i męczeństwem Polskiego Żołnierza. Wszystkich nas tu przywiodła pamięć i wdzięczność. Bo pamięć to fundament dla pokoju.
Każdego roku pod tym pomnikiem gromadzimy się, aby dać świadectwo naszej pamięci. W tym roku przypada 45 rocznica naszych spotkań. Tu z nami jest ich duch, Oni czekają na nasza modlitwę za ich dusze. W tym miejscu każdego roku w pierwszą niedzielę września budzą się uczucia bólu matek, żon, dzieci, których najbliżsi polegli na polu szarży. Szarży najodważniejszych synów naszej Ojczyzny. To oni na ołtarzu Ojczyzny  złożyli daninę krwi i życia walcząc o wolność naszego kraju
„Bo wolność to najdroższa z prawd.
Bo wolność to najjaśniejsza z gwiazd.
Bo wolność to królestwo pięknych snów.”
Ale musimy pamiętać, że wolność krzyżami się mierzy. Sny stały się rzeczywistością i naszym świętym obowiązkiem jest pamiętać, przekazywać młodym pokoleniom tę pamięć i wiarę w zmartwychwstanie naszej Ojczyzny, o którą walczyły pokolenia, o którą walczył polski żołnierz.
Minęły 72 lata od tamtych tragicznych, jakże bolesnych dni. 72 lata to niemało, to dużo w skali najnowszej historii ludzkiego życia. W tym czasie tyle się zmieniło. Zmienił się świat, życie przyniosło wiele nowych problemów. A my stale powracamy myślą do owych chwil. Dlaczego nie potrafimy zapomnieć jednego z najcięższych w naszej tysiącletniej historii epizodów, który przyniósł Polsce upokorzenie, cierpienie, ofiary, a światu największą wojnę i rekordową liczbę zabitych?
Historia nie jest sztuką dla sztuki. Historia jest szkołą, z której powinniśmy umieć wyciągać wnioski, aby nie powtórzyć błędów, nie płacić po raz drugi krwią tragicznego września 1939r. Kosztowna to była lekcja i gorzkie przemyślenia. Czy potrafimy z nich w pełni skorzystać? Pamięć tragicznego września na szczęście nie osłabła. Państwa obecność, obecność młodzieży, Klubów Jeździeckich, wojska, harcerzy świadczy najlepiej o tym, że pamiętamy. Dziękujemy wszystkim obecnym na dzisiejszej uroczystości za państwa trud, poświęcenie, za uczucia miłości i przywiązania do tradycji ułańskich, za kwiaty, których woń napełnia nasze serca duą narodową i nadzieją. Mądrze korzystajmy z wolności, która tak drogo kosztowała tych, którzy nie zawahali się walczyć i umierać za nią. Takimi byli bohaterscy żołnierze 18 Pułku Ułanów Pomorskich!

Około godziny 16-tej 1 września 1939r. dowódca 18 Pułku Ułanów Pomorskich – pułkownik Mastalerz otrzymał rozkaz, aby powstrzymać natarcie niemieckich oddziałów 20 dywizji zmotoryzowanej i umożliwić odwrót własnej piechocie. Rozkaz przełożonych skierował do młodych „Malowanych Chłopców” w korytarz pomorski, czyli wprost w gardło wroga. Rzucili na szalę swoje młode życie, aby bronić skrawka ziemi, na której dziś żyjemy. Ich duch jest dzisiaj z nami, są ich rodziny, które dotarły do nas z odległych stron Polski i zagranicy. Dziękujemy Wam za to. Przyrzekamy, że testament ich, w którym zapisali odwagę i konsekwencję będziemy wiernie realizować.
Naszym wspólnym pragnieniem jest, aby nowy rozdział historii już nigdy nie był pisany krwią, cierpieniem, poniżeniem godności ludzkiej, ale wspólną pracą, wspólnym wysiłkiem, zrozumieniem i jednością narodową.
Cieszymy się, że udało się nam nawiązać silną, nierozerwalną nić współpracy z wojskiem polskim Elbląga, Morąga, Nieżychowic i Bydgoszczy. Mimo chwilowych trudności jesteście z nami. To dzięki Wam Kochani Żołnierze, dzięki Orkiestrze Garnizonowej z Elbląga – nasze uroczystości pod Krojantami nabierają barw radości, rozgłosu i głębokich przeżyć duchowych.
Wspólnie pielęgnujemy pamięć i oddajemy hołd tym, których krew wsiąkła w ziemię, na której stoimy. Oddajemy hołd wszystkim bohaterom tamtych odległych, wrześniowych, tragicznych dni, którzy z honorem i wielką odwagą wypełnili rozkaz dowódcy armii „Pomorze” – generała dywizji Władysława Bartnowskiego, który wzywał do walki i obrony granic. Rozkaz wypełnili, ale zapłacili wielką cenę. Poległ pułkownik Mastalerz, pległ dowódca I Szwadronu – Eugeniusz Świeściak, poległo koło 25 ułanów. Wojna została Polsce, jak i całemu Światu narzucona przez dufny w swe siły hitleryzm, łamiąc wszelkie zasady życia międzynarodowego. Cały naród stanął do walki z wiarą, w imię ludzkiej godności. Krojanty, to jedna z najbardziej chlubnych kart polskiego oręża. Przypomina nam szczególną rolę kawalerii, która we wrześniu liczyła około 50 tysięcy żołnierzy, górowała walorami bojowymi nad innymi rodzajami broni, zwłaszcza doskonałym wyszkoleniem, szybkością decyzji.
Szczególną rolę pod Krojantami odegrali dowódcy. Swą odwagą udowodnili, jak się wykonuje rozkazy niewykonalne. Dowódca Pułku – Kazimierz Mastalerz, zastosował niezwykle śmiały manewr. Dowódca I Szwadrnu – rotmistrz Eugeniusz Świeściak w decydującym momencie poderwał ułanów do szarży, która powstrzymała natarcie całej nieprzyjacielskiej dywizji i sparaliżowała działania piechoty całego niemieckiego korpusu. I i II Szwadron oraz siły w obwodzie, a zwłaszcza z Batalionu 11 DAK-u sprawiły, że nie doszło do okrążenia grupy piechoty zgrupowanie „Chojnice”. Mogła ona spokojnie, pod osłoną nocy wycofać się za Brdę.
Za tę bohaterską szarżę generał Grzmot-Skotnicki odznaczył 18 Pułk – Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Napis Krojanty widnieje na jednej z tablic Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie.
Szkoda i jest nam smutno, że z każdym rokiem przybywa tu coraz mniej bohaterów szarży. Cieszymy się, że ich Rodziny, dzieci, wnuki, krewni, przyjaciele przejęli pałeczkę sztafety i są dziś razem z nami. Dziękujemy Wam za to. Dziękujemy wszystkim, którzy nie bacząc na trudy docierają do nas, do tego miejsca.

Rodziny tych, co odeszli na wieczną wartę prosiły mnie, aby w ich imieniu podziękować za tak wierne kultywowanie pamięci poległych i zmarłych. Niech ta żywa lekcja historii wyrzeźbi w sercach młodych Polaków, uczniów naszych szkół – słowo PAMIĘĆ!, którego siła jest tak wielka, że nie da się zastąpić żadną inną wartością.

Pomnik, przed którym stoimy jest symbolem heroicznej walki, o której donośnym głosem mówił Krzysztof Kamil Baczyński.

„Oddzieli Cię syneczku, od snów, co jak motyl drżą
Haftowali Ci syneczku, smutne oczy rudą krwią,
Wyuczyli Cię syneczku, ziemi twej na pamięć
Gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami
I wyszedłeś drogi synku, z czarną bronią w noc
I poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut zło.
Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką
Czy to była kula synku, czy to serce pękło?”

Dziękuję Państwu za uwagę.”

Przemówienie przygotowała i wygłosiła w 72 rocznicę wybuchu II wojny światowej oraz słynnej szarży pod Krojantami – Kazimiera Szark – opiekun Izby Pamięci przy Zespole Szkół w Nowej Cerkwi.

Zakaz kopiowania i powielania przemówienia!